Sinema izleyicilerinin çoğu sormasa bile bir Sinema-TV öğrencisinin muhakkak kendisine soracağı veya derslerde kendisine sorulacağı “sinemada kullanılan kamera hareketleri nelerdir?” sorusu, temel mantıkta oldukça basit, ancak iş pratiğe gelince kafaları karıştırabilecek ve çekim yapa yapa öğrenilebilecek tekniklerden oluşmaktadır.
Pan
“Panoramik” kelimesinin kısaltması olan pan, kameranın hareket etmeden yatay alanda sağa/sola dönmesidir. Tripoda yerleştirilen kamera ile sağ/sol yaparak pan hareketi gerçekleştirilir.
Tilt
Pan hareketinde olduğu tilt hareketinde de kamera sabittir. Ancak bu kez kamera ile, yukarı/aşağı yaparak tilt hareketini gerçekleştiririz.
Genellikle bu tekniğin kullanım amacı, sahnede var olan bir nesnenin boyunu gösterebilmek veya yukarı\aşağı doğru takip edebilmektir. Yukarı doğru yapılan tilt hareketi nesneyi dev boyutlu olarak gösterirken, aşağı doğru olan tilt hareketi ise objenin küçülmesine sebep olur.
Kayma (Dolly)
Kamera gövdesi hareket ettirilerek yapılan mekanik bir harekettir. Kamerayı ele alıp da kullanılabilir ancak bu durumda kamera sallanması, titremesi gibi durumlar oluşabilir. Kayma hareketi düz zeminlerde tekerlekli bir tripod veya dolly ile, zeminin bozuk olduğu durumlarda şaryo kurarak yapılabilir. Yürüyen, koşan bir kişiyi çerçeve genişliğini değiştirmeden takip etmek amacıyla sık sık kullanılır.
Ark (Arc)
Objenin etrafında 360 derece dönerek objenin her yönü hakkında bilgi vermek amacıyla yapılan kamera hareketidir. Çok sık kullanılmayan bir harekettir. Ancak amacına uygun yerinde yapıldığında diğer kamera hareketlerinden etkileyicidir. Bu çekim tekniğinde kamera yay şeklindeki rayların üzerine yerleştirilir böylelikle kamera 360 derece bir konunun etrafında dönebilir.
Mezopan (Odak Kaydırması)
Sahnedeki birden fazla dikkat noktasından, seyircinin dikkatini vurgulanmak istenen konuya netlik yapılmasıdır. Sahnede netlik alanı değiştirilerek seyircinin dikkat noktası değiştirilir.
Zoom
Çekilen konunun sabit bir yerde durması ve kamera gövdesi ile hareket etmeye gerek kalmadan görüntü açısının büyümesi veya küçülmesinin mercekler yardımıyla sağlanmasıdır. Objektif içinde bulunan merceklerin ileri veya geri hareketiyle yapılır. Bu optik kaydırmaya zoom denir.
Zoom hareketinde en büyük dezavantaj, dar bir açıda objeyi çektiğimizde arka planın flulaşması, objenin genelini görmek için açı genişletildiğinde ise arka planın da netleşmesidir. İnsan gözü bir görüntüden başka bir görüntüye geçerken keserek hareketi takip edebilir. Yani insan gözünün doğasında zum yoktur. Beyin ise bu hareketi düzeltemez.
Pedestal (Yukarı – Aşağı)
Kamera ile yukarıdan aşağıya veya aşağıdan yukarıya doğru dikey eksende yapılan bir harekettir. Bu hareketin tilt tekniğinden farkı, kameranın yukarı ya da aşağı doğru dikey eksende hareket etmesidir.
Truck (İleri – Geri)
Kamera ile ileriye – geriye doğru yatay eksende yapılan harekettir. Dolly, pedestal veya şaryo ile yapılabilir. Hareket takiplerinde kullanılır. Konunun hareketine aksi istikamette yapılabilir. Bu sayede konunun olduğundan daha hızlı hareket ettiği etkisi uyandırılabilir. Çerçeveyi gereksiz yere büyütmemek veya küçültmemek için kullanılır. Truck’un görüntü çerçevesi üzerindeki etkileri zoomdan farklıdır.
